៦- ការកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសនៅអាណត្តិទី១

ឆ្នាំ១៩៧៥ លោកស្រីចូលរួមប្រកួតប្រជែងយកតំណែងប្រធានបក្ស និងទទួលបានជោគជ័យដូចបំណង ដោយយកឈ្នះលោកអែតវើតហ៊ីស ដែលជាប្រធានបក្សនៅក្នុងគ្រានោះ។ តាមរយៈជ័យជម្នះនេះ លោកស្រីថេតឆឺបានក្លាយជាស្ត្រីទី១នៅចក្រភពអង់គ្លេសដែលកាន់តំណែងជាប្រធានបក្សប្រឆាំងមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា។

ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកស្រីថេតឆឺ គណបក្សអភិរក្សនិយម (ដែលមាននិន្នាការស្ដាំនិយមស្រាប់ទៅហើយនោះ) បានងាកទៅនយោបាយខាងស្ដាំកាន់តែខ្លាំង ដោយជំរុញឲ្យមានការធ្វើឯកជនភាវូបនីយកម្មរោងចក្រ សហគ្រាស និងខិតខំការពារផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់អង់គ្លេសនៅក្រៅប្រទេស។ លោកស្រីក៏ឆ្លៀតនិយាយពន្លះនាយករដ្ឋមន្ត្រីជេមខាឡាហ្គេន (James Callaghan) ដែលដោះស្រាយមិនបានល្អចំពោះការធ្វើកូដកម្មរបស់កម្មករកាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៨ និង​ឆ្នាំ១៩៧៩។

លោកជេមខាឡាហ្គេន និងលោកស្រីថេតឆឺក្លាយជាដៃគូប្រជែងអំណាចគ្នានៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៧៩

កាលនោះ ប្រទេសអង់គ្លេសស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលជួបវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។ រដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សការងារ បានចាយប្រាក់ស្ទើរតែអស់រលីងពីឃ្លាំង ដល់ថ្នាក់រកប្រាក់ខែបើកឲ្យមន្ត្រីរាជការគ្មាន។ ចំណែកអ្នកអត់ការងារធ្វើចេះតែកើនច្រើនឡើងៗឥតឈប់ឈរ។ ជម្លោះនៅក្នុងសហជីពក៏ឧស្សាហ៍កើតមានជាហូរហែមិនដែលដាច់។ បញ្ហាអស្ថិរភាពទាំងអម្បាលម៉ាននេះហើយដែលជួយឲ្យគណបក្សអភិរក្សនិយមឈ្នះឆ្នោតនៅឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្នុងនាមជាប្រធានបក្ស លោកស្រីថេតឆឺបានបង្កើតទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយនៅថ្ងៃទី៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្ត្រីដំបូងបំផុតនៅចក្រភពអង់គ្លេស។

ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំម្នាក់ លោកស្រីថេតឆឺបានខិតខំពុះពារធ្វើការមិនខ្លាចនឿយហត់ ដើម្បីទប់បង្ហៀរនៃការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងគំហុករបស់អង់គ្លេស។ ចំណាត់ការជាបន្ទាន់នៅចំពោះមុខ គឺការដាក់ចេញយុទ្ធសាស្ត្រដំឡើងអត្រាការប្រាក់បញ្ញើនៅធនាគារ ដើម្បីទប់ទល់នឹងអត្រាអតិផរណាដែលចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់ (អតិផរណាមានន័យថាលុយចុះថោក)។ឧទាហរណ៍ ពីមុនគុយទាវ១ចាន១ដុល្លារ, ក្រោយមក គុយទាវ១ចាន១,៥ដុល្លារ។ ដូចនេះ អតិផរណា០,៥ដុល្លារ ឬ៥០%)។

លោកស្រីថេតឆឺមិនអនុវត្តតាមលម្អានសេដ្ឋកិច្ចដែលត្រួសត្រាយដោយអ្នកទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយ ចនមេណាតខេនទេ (John Maynard Keynes)។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកស្រីអនុវត្តតាមនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុរបស់អ្នកទ្រឹស្ដីអាមេរិកាំង មីលតុនហ្វ្រីតមេន (Milton Friedman) (មូលហេតុដែលលោកស្រីមិនអនុវត្តតាមទ្រឹស្ដីរបស់ខេន ដោយសារខេនគាត់មានចរិតសង្គមនិយម ឧទាហរណ៍ ខេនថានៅក្នុងកាលៈទេសៈខ្លះ រដ្ឋអាចលូកដៃចូលកិច្ចការរបស់ឯកជន ដើម្បីជំរុញសម្ទុះសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ ចំណែកម៉ាហ្ការ៉េតថេតឆឺ គាត់ជាអ្នកមូលធននិយម អភរិក្សនិយម និងស្ដាំនិយមសុទ្ធសាធ។ ដូចនេះ គាត់មិនចង់ជាប់ដានសង្គមនិយម ឬជាប់កម្អែលសង្គមនិយមសូម្បីតែបន្តិច គឺបរវាសជៀសឆ្ងាយទាំងស្រុង១៨០អង្សាពីសង្គមនិយម ឬកុម្មុយនិស្តនិយម)។ ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតជាលើកដំបូង លោកស្រីថេតឆឺរិះគន់គណបក្សការងារឥតសំចៃមាត់ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ លោកស្រីថា «បុគ្គលម្នាក់ៗមានសិទ្ធិជ្រើសរើសការងារដែលខ្លួនពេញចិត្ត មានសិទ្ធិចំណាយតិចឬច្រើនទៅតាមលទ្ធភាពដែលគេរកបាន មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិដែលគេមាន និងមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលមកបម្រើប្រជារាស្ត្រ មិនមែនមកធ្វើជាចៅហ្វាយប្រជារាស្ត្រទេ»។ នៅពេលអនុវត្តនយោបាយនេះដំបូង អ្វីៗមិនទាន់ដំណើរការដោយរលូនទេ។ លុះត្រាតែអនុវត្តបានពីរបីឆ្នាំ ទើបសេដ្ឋកិច្ចចាប់ផ្ដើមដើរបានស្រួល។

អ្នកទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយមីលតុនហ្វ្រីតមេន (ឆ្វេង) និងចនមេណាតខេន (ស្ដាំ)

លោកស្រីថេតឆឺយល់ថារដ្ឋាភិបាលគួរណាស់កុំពាក់ព័ន្ធជ្រៅពេក ឬកុំសូវរវីរវល់ខ្លាំងពេកនៅក្នុងមុខរបររកទទួលទានរបស់វិស័យឯកជន ដោយទុកឲ្យឯកជនប្រកួតប្រជែងគ្នាតាមសម្មាជីវោទៅចុះ។ គោលនយោបាយនេះជះឥទ្ធិពលខ្លាំងលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងធ្វើឲ្យចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើកើនឡើងខ្លាំង។ ឧទាហរណ៍ ចំនួនអ្នកអត់ការងារធ្វើកើនឡើងពី១,៣លាននាក់នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ជាង៣លាននាក់នៅឆ្នាំ១៩៨៦ (មូលហេតុដែលធ្វើឲ្យអត្រាអត់ការងារហក់ឡើងខ្ពស់ ដោយសារកម្មវិធីនយោបាយបែបមូលធននិយមនេះ ធ្វើឲ្យរដ្ឋមិនសូវមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយនិយោជិត ឬសហជីពការងារ ហើយរដ្ឋមិនសូវជំរុញទីផ្សារការងារ មិនសូវបង្កើតឱកាសការងារ ឬមិនសូវពង្រីកទីផ្សារការងារ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនិយមដូចចនមេណាតខេន ធ្វើឲ្យមនុស្សសម្បូរការងារធ្វើច្រើនជាង)។ រហូតដល់ចុងទសវត្សទី៨០ ទើបអត្រានេះធ្លាក់ចុះវិញ និងចេះតែធ្លាក់ចុះជាបន្តបន្ទាប់មកនៅកម្រិតទាបបំផុត បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសឯទៀតនៅទ្វីបអឺរ៉ុបនាឆ្នាំ១៩៩៥។

ប្រែសម្រួលដោយ៖ សុខ សេរីរដ្ឋ

ឯកសារពិគ្រោះ គេហទំព័រវីឃីភីឌា និងគេហទំព័រដទៃទៀត

រក្សាសិទ្ធិដោយគេហទំព័រ BizKhmer