ចរិយាសម្បត្តិទាំង ១១ចំណុចបង្ហាញថាអ្នកជាមនុស្សមានសុជីវធម៌ ចេះគួរសម មានការគោរព
សកម្មភាពសាមញ្ញៗធម្មតាៗ និងការចេះគួរសមដែលអាចជួយឲ្យជីវិតអ្នកប្រសើរឡើង។ អ្នកអាចមានទំនាក់ទំនងល្អ បង្កើនការគោរព បង្កើននូវទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង។ ដោយឡែក ភាពក្រអឺតក្រទមតែងតែបង្ករជាផលលំបាកដល់អ្នក។ ចរិយាសម្បត្តិដែលបង្ហាញថា មនុស្សម្នាក់ជាមនុស្សមានសុជីវធម៌ចេះគួរសមនឹងបង្ហាញឡើងតាមចំណុចទាំង ១១ ខាងក្រោមនេះ៖
១) ជាអ្នកស្តាប់ដ៏ល្អ
មនុស្សចេះគួរសម តែងមានជំនាញពិសេសខាងធ្វើជាអ្នកស្តាប់ដ៏ពូកែម្នាក់។ សកម្មភាពដែលបង្ហាញថាអ្នកជាអ្នកស្តាប់ដ៏ល្អនោះគឺ អ្នកពោរពេញទៅដោយការផ្តោតអារម្មណ៍ ការយល់ ឆ្លើយតប និងចងចាំនូវអ្វីដែលនរណាម្នាក់បាននិយាយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកនិយាយបញ្ចប់ការគិតមុនពេលផ្តល់ការណែនាំពីគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនទៅគេ។ ដើម្បីពង្រឹងជំនាញស្តាប់របស់អ្នក អ្នកត្រូវ៖
ក) ផ្តល់ការយកចិត្តទុកដាក់ចំណាប់អារម្មណ៍អ្នកទៅដល់អ្នកនិយាយ បើសិនមានការបែកអារម្មណ៍អ្នកត្រូវទាញវាមកវិញ។
ខ) បង្ហាញថាអ្នកកំពុងស្តាប់ភ្ជាប់ដោយការមើលភ្នែក (eye contact) ប្រើភាសាកាយវិការ.
គ) ផ្តល់មតិត្រឡប់ទៅអ្នកនិយាយវិញ.
ឃ) អ្វីដែលសំខាន់បំផុត មិនកាត់សម្តីអ្នកនិយាយលុះត្រាវាស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈចាំបាច់បំផុត។
២) ញញឹមជារឿយៗ
ពេលខ្លះភាពសប្បាយរីករាយជាមូលហេតុនៃការញញឹមរបស់អ្នក តែពេលខ្លះការញញឹមរបស់អ្នកអាចជាប្រភពដែលនាំឲ្យអ្នកមានភាពសប្បាយរីករាយក៏មាន។ តើអ្នកគិតយ៉ាងណានៅពេលឃើញនរណាម្នាក់ញញឹម? ហើយពេលមនុស្សម្នាក់ញញឹម មានដែលកត់សម្គាល់ទេថាអ្នកចង់ញញឹមដាក់គេវិញ? ទាំងអស់នេះបង្ហាញពីភាពគួរសមចេញពីចិត្ត។
៣) គ្មានពេលវេលាសម្រាប់ Drama ទេ
មនុស្សដែលចេះគួរសមពិតប្រាកដ ពួកគេមិនចំណាយពេលឬកម្លាំងដើម្បីដើម្បីស្តាប់រឿង Drama ស៊ីអារម្មណ៍ឡើយ។ ពួកគេមានភាពចាស់ទុំដែឡអាចដឹងបានថាអ្វីដែលជាការលំបាកពិត អ្វីដែលគ្រាន់តែជាពាក្យ drama។
៤) មិនមែនជាមនុស្សចាំតែត្អូញត្អែរ ឬចាំរិះគន់
អ្នកចៀសមិនផុតទេពីការរិះគន់ តែនៅក្នុងន័យស្ថាបនានោះឡើយ។ ការត្អូញត្អែរ និងចាំរិះគន់ជាចារិតរបស់អ្នកទន់ខ្សោយ មើលបំណាំគេ ឬចាំតែឈ្នានីសអ្នកដទៃ។
៥) គិតមុននិយាយអ្វីមួយចេញមក
អ្នកនឹងក្លាយជាមនុស្សពេញវ័យ នៅពេលអ្នកមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគិត។ វាជាកាតព្វកិច្ចភារកិច្ចចំបងដែលអ្នកត្រូវធ្វើមុនពេលនិយាយអ្វីមួយគឺត្រូវគិតសិន មិនមែននិយាយតាមអារម្មណ៍នៅពេលមានជម្លោះ ពិបាកចិត្ត ខូចចិត្ត បាត់បង់ស្នេហាអ្វីនោះឡើយ។ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការនិយាយស្តីឲ្យបានល្អគួរមើលលើបីចំនុចខាងក្រោម៖ ក) កុំមានអារម្មណ៍ថាមានសម្ពាធនៅពេលនិយាយអ្វីមួយ ខ) បើអ្នកត្រូវការពេលវេលាបន្ថែមក្នុងការឆ្លើយតបណាមួយ ប្រាប់គេតាមនឹងទៅ គ) បើមានសម្ពាធណាមួយ ឬ អ្នកមានអារម្មណ៍ថាប៉ះពាល់ស្រើបស្រាល ដកដង្ហើមឲ្យវែងៗ សម្រួលអារម្មណ៍រួចសឹមឆ្លើយតបទៅគេវិញ
៦) មនុស្សម្នាក់ដែលតែងចងចាំឈ្មោះ
មិនមែនមានន័យថាទាល់តែអាចចងចាំឈ្មោះមនុស្សបានរាល់គ្នាទើបហៅថាជាមនុស្សចេះគួរសមមានសុជីវធម៌ទេ តែសាកគិតមើលថាអ្នកនឹងធ្វើយ៉ាងណាចំពោះការណាត់មួយដែលអ្នកមិនបានស្គាល់សូម្បីឈ្មោះមនុស្សដែលនឹងត្រូវជួបនោះ អ្នកនឹងព្យាយាមគេចមុខពីគេមែនទេ? អ្នកអាចងាយចងចាំឈ្មោះនរណាម្នាក់តាមវិធីខាងក្រោម៖ ក) សម្រេចចិត្ត និងតាំងចិត្តថាព្យាយាមចាំឈ្មោះម្នាក់នោះ ខ) ស្តាប់ដោយសកម្មបំផុត និងយកចិត្តទុកដាក់ គ) និយាយឬហៅឈ្មោះគេឡើងវិញ ហើយកត់ទុកប្រសិនបើអ្នកពិតជាចង់ចងចាំខ្លាំង ឃ) ប្រើអក្សរផ្តើមឈ្មោះបង្កើតជាការចំណាំផ្នែកបុគ្គលិកលក្ខណៈដើម្បីឲ្យងាយចងចាំ។
៧) មិនចូលចិត្តស្តាប់ពាក្យចេចចូចនិយាយដើមទេ
រឿងនិយាយដើមគេមិនមែនជាចំណង់ចំនូលចិត្តនិងទម្លាប់របស់មនុស្សមានចរិតចាស់ទុំទេ។
៨) មិនព្យាបាទអ្នកដទៃទេ
ព្យាបាទ ឈ្នានីស សងសឹក មិនមែនជាចំនុចខ្លាំងរបស់មនុស្សខ្លាំងទេ តែវាបង្ហាញពីភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់អ្នកប្រព្រឹត្ត។ មនុស្សដែលមានគំនិតសងសឹក ព្យាបាទ រមែងតែងមានភ្លើងនៅក្នុងខ្លួន មើលឃើញអ្នកដទៃសុទ្ធតែអាក្រក់ដាក់ខ្លួន ក្នុងចិត្តពោរពេញទៅដោយកំហឹង។ ហើយមិនយូរមិនឆាប់ភ្លើងកំហឹងនោះនឹងឆាបឆេះបំផ្លាញ ខ្លួនឯងនៅថ្ងៃណាមួយមិនខាន។
៩) គោរពព្រំដែនរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ
អំពើហិង្សាតែងកើតមានដោយសារការមិនគោរពគ្នារបស់មនុសុ្សម្នាក់ៗ។ រក្សាកន្លែងសម្រាប់គ្នាទៅវិញទៅមក មិនថាពាក្យសម្តី ចំណង់ចំណូលចិត្ត ការគោរពសាសនា ការគោរពការសម្រេចចិត្តជាដើម។ បើអ្នកអាចធ្វើបាន អំពើហិង្សាក៏កាត់បន្ថយបានដែរ។
១០) ផ្តល់ភាពស្មើគ្នាដល់អ្នកដទៃ
គេតែងផ្តល់ភាពស្មើគ្នានូវការគោរព ក្តីស្រលាញ់ គំនិតយោបល់ទៅដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា។
១១) ពួកគេមិនវាយតម្លៃអ្នកដទៃ
ហេតុអ្វីពួកគេមិនវាយតម្លៃអ្នកដទៃ ហេតុផលសាមញ្ញងាយយល់គឺគេមិនស្គាល់អ្នកដទៃ និងទង្វើរបស់អ្នកដទៃច្បាស់ទេ។ ការវាយតម្លៃផ្តេសផ្តាសជារឿងអាក្រក់បំផុត។ ការវាយតម្លៃពិតប្រាកដគឺជាការវាយតម្លៃលើខ្លួនឯង នេះជាទង្វើដែលមនុស្សមានសុជីវធម៌ចេះគួរសមតែងធ្វើ.
ដោយ៖ យ៉ាយ៉ា
