៥ យ៉ាងពីប្រព័ន្ធអប់រំរបស់ជប៉ុនដែលនឹងធ្វើឲ្យអ្នកភ្ញាក់ផ្អើល
មិនខ្វះទេមនុស្សដែលតែងនិយាយថា ចូលចិត្តប្រទេសជប៉ុន ចូលចិត្តប្រជាជនជប៉ុន ចូលចិត្តវប្បធម៌ជប៉ុន និងចង់ទៅបន្តការសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុនជាដើម។ តើមានដែលដឹងទេថាប្រទេសមួយនេះមានប្រព័ន្ធអប់រំយ៉ាងម៉េចខ្លះ? បើចង់ឲ្យអស់ចម្ងល់ តោះចូលទៅមើលពីគោលការណ៍ ៥ យ៉ាងនៃប្រព័ន្ធអប់រំក្នុងប្រទេសជប៉ុនទាំងអស់គ្នា៖
១) អំឡុងពេល ៣ឆ្នាំ ដំបូងនៃការសិក្សា (ពេលដែលកុមារចូលសាលាដំបូង) គឺគ្មានការប្រឡងឡើយ
ទ្រឹស្ដីអំពីមូលហេតុដែលជប៉ុនមិនត្រូវបានតម្រូវឱ្យសិស្សទទួលការប្រឡង រហូតដល់ពួកគេចូលថ្នាក់ទី ៤ ព្រោះថាគុណតម្លៃរបស់ជប៉ុនមានភាពល្អប្រសើរ។ គេចង់ទុកឱកាសឲ្យក្មេងៗរៀនឲ្យបានច្រើន ព្រោះពួកគេនៅតូចបើកាលណាគេបានរៀនហើយគ្មានសម្ពាធលើការប្រលង ពួកគេអាចនឹងសប្បាយរីករាយចូលចិត្តរៀនសូត្រ និងពួកគេប្រាកដជាធុញទ្រាន់ឬខ្លាចដល់ពេលត្រូវប្រលង។ គេបានបណ្តុះគំនិតឲ្យសិស្សស្រលាញ់ការសិក្សាពេលគេនៅវ័យក្មេងៗ ពិសេសគេបង្រៀនកុមារទាំងអស់ពីសីលធម៌ សុជីវធម៌ ការគោរព និងការរស់នៅក្នុងសង្គម ហើយគេគិតម្យ៉ាងទៀតថាក្មេងនៅអាយុក្រោម ១០ ឆ្នាំ វាគ្មានអ្វីសំខាន់ទេដែលដាក់គំនាបឲ្យពួកគេប្រលងប្រជែងអ្វីទាំងអស់នោះ។
២) គ្មានអ្នកសំអាតទេ គឺសិស្សជាអ្នកសំអាតថ្នាក់រៀន
សួរថាហេតុអ្វីបានជាសិស្សតម្រូវឲ្យធ្វើការសំអាតបន្ទប់រៀនដោយខ្លួនឯង មិនតែប៉ុណ្ណោះថែមទាំងសំអាតបន្ទប់ទឹកទៀត? ហេតុផលសំខាន់បំផុតធំមួយគឺ បង្រៀនឲ្យពួកគេស្គាល់ពីការងារក្រុម ចែករំលែកភាពទទួលខុសត្រូវ បង្កើនការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពឲ្យកាន់តែខ្លាំងក្នុងការថែរក្សារបស់របរនានាដោយមិនគិតថាវាជារបស់សាលា តែគិតថាវាជារបស់ទាំងអស់គ្នាត្រូវចូលរួមថែរក្សាទាំងអស់គ្នា។ មេរៀនមួយនេះអាចជាការដាស់សតិមួយដែលនាំឲ្យប្រជាជនជប៉ុនមានទម្លាប់មួយតែងគិតគូរពីអ្នកដទៃ។
៣) សិស្សជប៉ុនញ៉ាំអាហារដូចគ្នា អាហារដែលមានតុល្យភាព
ក្រៅពីសិស្សដែលមានអាឡែរហ្សីអាហារធ្ងន់ធ្ងរសិស្សជប៉ុនត្រូវបានគេបម្រើអាហារពីបញ្ជីមុខម្ហូបស្តង់ដារ។ គេសង្កេតឃើញសាលារដ្ឋ ឬហៅថាសាលាសាធារណៈនៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានការផ្តល់អាហារថ្ងៃត្រង់ដល់សិស្សនូវអាហារូបត្ថម្ភទាប មានជាតិស្ករនិងជាតិខ្លាញ់ធ្វើឲ្យធាត់។ តែជប៉ុនបានបង្រៀនសិស្សរបស់ពួកគេឲ្យញ៉ាំអាហារសុខភាព ហើយគេក៏តម្រូវឲ្យចុងភៅចម្អិនអាហារដែលល្អដល់សុខភាពសិស្សមានបន្លែច្រើន ផ្ទុកទៅដោយវីតាមីន អាហារចម្អិនថ្មីៗស្រស់ៗ មិនផ្អាប់ឬទុកច្រើនថ្ងៃ ពិសេសគ្រឿងផ្សំនៅក្នុងស្រុកទៀត។
បន្ថែមពីនេះ គ្រូៗគឺទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់ជាមួយសិស្សរបស់គេ ធ្វើបែបនេះដើម្បីបង្កើនភាពស្និស្នាលរវាងសិស្សនិងគ្រូ។ ម្តងម្កាលសិស្សជប៉ុនបម្រើអាហារថ្ងៃត្រង់ដល់គ្នាទៅវិញទៅមក ជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីចែកចាយការទទួលខុសត្រូវនៃសុខុមាលភាពនៃថ្នាក់ទាំងមូល។
៤) សាលារដ្ឋបង្រៀនពីសិល្បៈប្រពៃណី
អ្វីដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាចំណេះដឹងមូលដ្ឋាន ដល់ប្រព័ន្ធសាលារៀនសាធារណៈរបស់ជប៉ុនគឺហួសពីវិសាលភាព ដែលត្រូវបានកំណត់ដោយសាលាសាធារណៈរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ សិស្សជប៉ុនត្រូវបានគេបង្រៀននូវសិល្បៈប្រពៃណីដូចជា Shodo (書道、Japanese calligraphy) និង haiku ដែលទម្រង់ជាការនិពន្ធ និងតែងកំណាព្យជាផ្លូវការ។ Shodo ជាការ Kanji និង kana នៅលើក្រដាសដោយជក់ឬស្សី។ វប្បធម៌ជាច្រើនទៀតរបស់ជប៉ុនត្រូវបានដឹង ស្គាល់ ដល់គ្រប់គ្នាពិសេសការបណ្តុះតាំងពីក្មេងបែបនេះ។
៥) គ្រប់សិស្សសាលាទាំងអស់ត្រូវពាក់ឯកសណ្ឋាន
ចាប់ពីវិទ្យាល័យទៅ សិស្សជប៉ុនស្ទើរតែទាំងអស់ដែលរៀនសាលារដ្ឋតម្រូវឲ្យសិស្សពាក់ឯកសណ្ឋាន។ ការកំណត់ស្តង់ដារអាចខុសៗគ្នាប៉ុន្តែឯកសណ្ឋានភាគច្រើនចែករំលែកនូវទិដ្ឋភាពដូចខាងក្រោម៖ ឯកសណ្ឋាន ពណ៌ខ្មៅសម្រាប់សិស្សប្រុស អាវនាវិក និងសំពត់សម្រាប់សិស្សស្រី ហើយឯកសណ្ឋានសិស្សមិនឲ្យមានពណ៌ចម្រុះ និងមិនលេងម៉ូតពេកច្រើនទេ។
ដូចគ្នានឹងបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធនឹងសាលារៀនទាំងអស់ មានចំនុចមួយនៅពីក្រោយបទបញ្ជាឯកសណ្ឋាន គំនិតនេះគឺថានៅពេលសិស្សស្លៀកពាក់ខោអាវដូចគ្នាពួកគេមានអារម្មណ៍ថាមានសហគមន៍ធំជាង។ ដូចគ្នានេះដែរការរើសអើងសង្គមលើរូបរាងខាងក្រៅត្រូវបានលើកឡើង ហើយការដែលប្រើប្រាស់ឯសណ្ឋាននេះអនុញ្ញាតឲ្យសិស្សផ្តោតលើការរៀនសូត្រ ជាជាងការរើសអើង។ សាលាជប៉ុនមួយចំនួនក៏មានច្បាប់យ៉ាងតឹងរឹងលើសំភារៈដូចជាកាបូបស្ពាយព្រមទាំងតុបតែងមុខនិងស្ទីលម៉ូដសក់ផងដែរ៕
ដោយ៖ យ៉ាយ៉ា
