នៅក្នុងសំឡេងនិយាយមួយៗរបស់លោកតាវ័យចំណាស់អាយុ៩០ឆ្នាំម្នាក់ អង្គុយលើរទេះរុញបានពណ៌នារៀបរាប់ពីដំណើរជីវិត​​របស់លោកជាពិសេសស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មនៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមឲ្យក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ក៏ដូចជាក្រុមការងាររបស់ Realestate.com.kh ក៏មានវត្តមាននៅទីនោះដែរដើម្បីចូលរួមស្តាប់ជីវិតនិងស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យរបស់បិតាស្ថាបត្យករខ្មែររូបនេះ។ លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ គឺជាស្ថាបត្យករខ្មែរដ៏ល្បីឈ្មោះម្នាក់ ហើយលោកត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ថាបនិកស្ថាបត្យកម្មខ្មែរសម័យទំនើបម្នាក់ចាប់តាំងពីទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៦០មក។ ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៥៦និង១៩៧០លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ បានបញ្ចប់គម្រោង សាងសង់របស់លោកជាង១០០គម្រោងទាំងនៅក្នុងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេស។ កញ្ញា ទ្រី លីដា បុគ្គលិកផ្នែកស្ថាបត្យកម្មនៃក្រុមហ៊ុន Re-Edge Architecture & Design ដែលបានចាត់ទុកលោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ជានិមិត្តរូបនៃស្ថាបត្យកម្ម ​ កញ្ញាបាននិយាយថា “ឥទ្ធិពលនៃស្នាដៃរបស់លោកត្រូវបានគេទទួលស្គាល់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានិងអន្តរជាតិ ហើយមនុស្សជាច្រើនតែងតែនិយាយអំពីរចនាបទនៃស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មរបស់លោកផងដែរ។ ស្នាដៃរបស់លោកបាន​ផ្សារភ្ជាប់រវាង​​លក្ខណៈទំនើបនិងធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យ ហើយលោកត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា “បិតាស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជាជាមួយសមត្ថភាពដ៏អស្ចារ្យ ក្នុងការសាងសង់ឲ្យលេចចេញ​នូវរចនាបទខ្មែរទំនើបជាមួយលក្ខណៈធម្មជាតិ ដើម្បីបង្កើតជាអគារដែលស្រស់ស្អាតដែលមានខ្យល់អាកាស ​និងពន្លឺចេញចូលបានយ៉ាងល្អ។” ស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មរបស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ គម្រោងដ៏ល្បីល្បាញរបស់ លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ មួយចំនួនមានដូចជា៖ វិមានឯករាជ្យ ស្តាតអូឡាំពិក សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ សាលមហោស្រពចតុមុខ មហោស្រពព្រះសុរាម្រិត អគារទីស្តីការក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្រ្តី វិមានរដ្ឋចំការមនក្រុងភ្នំពេញ ដែលបច្ចុប្បន្នជាវិមានព្រឹទ្ធសភា។ ក្នុងនោះក៏មានគម្រោងរបស់លោកមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលគេមិនសូវបានស្គាល់ គម្រោងទាំងនោះមានដូចជា៖ ព្រះចេតិយក្នុងបរិវេណព្រះបរមរាជវាំង មន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ព្រលានយន្តហោះដំបូងបង្អស់ក្នុងខេត្តសៀមរាប រោងបុណ្យពាក់កណ្តាលសាសនាពីស្ថានីយរថភ្លើងដល់មាត់ទន្លេសាប។ ក្រៅពីគម្រោងជាច្រើនដែលគាត់បានបញ្ចប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ក៏បានធ្វើគម្រោងមួយចំនួននៅក្រៅប្រទេសផងដែរដូចជា៖ សាលពិព័ណពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិក្នុងទីក្រុងអូសាកាប្រទេសជប៉ុន សាលពិព័រណ៌ផ្សារណាត់អន្តរជាតិហ្សាគ្រិប សាលពិព័រណ៌ផ្សារណាត់អន្តរជាតិនៃទីក្រុងប្រណូប្រទេសឆេកូស្លូវ៉ាគី និងសាលពិព័រណ៌ឡាហ្វាយយិតក្រុងប៉ារីស។ ពេលដែលយើងសួរលោកទាក់ទងនឹងស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មដែលលោកស្រលាញ់បំផុតលោកមានប្រសាសន៍ថា “ស្នាដៃដែលខ្ញុំស្រលាញ់បំផុតគឺពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក និងសាលមហោស្រពព្រះសុរាម្រិតនៅទន្លេបាសាក់ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ គម្រោងមួយចំនួនទៀតដែលខ្ញុំតែងតែនឹកគិតដល់ក៏ប៉ុន្តែជាអកុសល្យអគារមួយចំនួនទាំងនោះត្រូវបានគេបំផ្លាញចោល ហើយសាងសង់អគារថ្មីមកជំនួសវិញ។” នេះបើតាមប្រសាសន៏របស់លោកវណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ។

តើការអភិវឌ្ឍន៏មានន័យថាជាការបំបាត់ស្នាដៃចាស់ៗ ឬយ៉ាងណា? ជាការពិតណាស់ការកំទេចចោលរាល់ស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មចាស់ៗគឺជាបញ្ហាដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បើតាមម្ចាស់ទំព័រហ្វេសប៊ុក  “Amazing Cambodia” ដែលជាទំព័រស្រាវជ្រាវពីប្រវត្តិសំណង់អគារចាស់គ្រប់សម័យកាល ជាពិសេសសំណង់អគារក្នុងទសវត្សរ៍៥០និង៦០ លោក ស្រិន សុខមាន បានបញ្ចេញយោបល់ផ្ទាល់ខ្លួនថា “វាគឺជាការសោកស្តាយមួយនៅពេលដែលយើងឃើញកេរ្តិ៍តំណែលស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មប្រវត្តិសាស្រ្តត្រូវបានបំបាត់ចោលម្ដងមួយៗ។ ខ្ញុំតែងតែសួរខ្លួនឯងថាហេតុអ្វីបានជាគេកំទេចចោល ហេតុអ្វីមិនជួសជុលកែលំអអគារទំាងនោះ!”

ទាំងអស់នេះជាហេតុផលដែលបានជម្រុញឱ្យលោកសម្រេចធ្វើការចងក្រងជាសៀវភៅរូបថតមួយដែលមានចំណងជើងថា “Cambodia: Half Century Then & Now”  ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបង្ហាញជូនដល់សាធារណៈជនអំពីភាពស្រស់ស្អាតនៃសំណង់អគារប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់កម្ពុជាកាលពីអតីតកាល ហើយប្រៀបធៀបថាតើបច្ចុប្បន្នភាពមានលក្ខណៈបែបណា។  លោកបានបន្ថែមថា “ខ្ញុំពិតជាជឿជាក់ថាការកែលម្អឡើងវិញគឺជាជម្រើសល្អបំផុតពីព្រោះអគារនីមួយៗមានចំណុចទាក់ទាញរៀងៗខ្លួន។ និន្នាការនៃការអភិវឌ្ឍន៏ និងការអភិរក្សត្រូវតែដើរស្របគ្នា។” លោកបានលើកឡើងបន្តទៀតថា “សំណង់អគារចាស់ៗមិនមែនមិនមានប្រយោជន៏នោះទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញយើងអាចកែប្រែវាទៅជាសារមន្ទីរ អគារវិចិត្រសាល សណ្ឋាគារប្រណិត និងផ្សេងៗទៀតដើម្បីទាក់ទាញផលប្រយោជន៍ជាច្រើន។” អ្នកស្រី ទាវ បណ្ដូល ជាប្រធានផ្នែកលក់របស់ក្រុមហ៊ុន អ៊ីមេក ព្រីនធីង ក៏បានលើកឡើងដូចគ្នាថាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍មានប្រទេសជាច្រើនដែលប្រឈមមុខជាមួយបញ្ហាថាតើគួរអភិរក្សឬជំនួសវិញនូវការអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីឬយ៉ាងណា… តែគួរឲ្យសោកស្តាយដែលមានប្រទេសជាច្រើនជ្រើសរើសយកការជំនួសដោយអគារថ្មីទាំងស្រុង។ កម្ពុជាក៏មានលក្ខណៈបែបនោះដែរអ្នកស្រីបានបន្តថា “អគារចាស់ដែលមានប្រយោជន៍មិនគួរបំផ្លាញចោលទេតែត្រូវអភិរក្សហើយធ្វើថ្មីបន្ថែមទៀត។  ទាំងស្នាដៃចាស់និងថ្មីត្រូវរក្សាទុកដូចគ្នាទើបយើងអាចប្រៀបធៀបពីការវិវត្តន៍ពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់បាន។ ​ធ្វើបែបនេះជាការបង្ហាញពីការរក្សាទុកនូវលក្ខណៈអត្តសញ្ញាណជាតិ និងជាការអភិវឌ្ឍន៍ដែលប្រកបដោយចីរភាព។” ព័ត៌មាន​លម្អិត​ សូម​អាន​ realestate.com.kh