ចំណេះដឹងអំពីច្បាប់៖ ស្វែងយល់ពីច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា-“ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ” (ភាគទី៣)
ផ្អែកទៅលើអត្ថបទ “ស្វែងយល់ពីច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា (ភាគទី២)” លោកអ្នកបានជ្រាប រួចមកហើយថា យោងតាមច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនអាចត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងទម្រង់មួយចំនួន ដូចជា ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិមានកម្រិត ក្រុមហ៊ុនមូលធន (ក្រុមហ៊ុន ឯកជនទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត ក្រុមហ៊ុនឯកបុគ្គលទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត និង ក្រុមហ៊ុនមហាជន ទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត) និង ក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មបរទេស (ការិយាល័យតំណាងពាណិជ្ជកម្ម ឬ ការិយាល័យទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម សាខាក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្ម និង បុត្រសម្ព័ន្ធ)។
នៅក្នុងភាគទី៣នេះ លោកអ្នកនឹងបានស្វែងយល់លម្អិតអំពី “ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ” ដែលក្នុងនោះ យើងនឹងបែងចែកចេញជាផ្នែកសំខាន់ៗដូចខាងក្រោម៖
១. ការបង្កើតក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ
ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ អាចត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយបុគ្គលពីររូប ឬ ច្រើនជាងនេះរួមគ្នា ដើម្បីប្រកបកិច្ចការអាជីវកម្មជាសហកម្មសិទ្ធិ (កម្មសិទ្ធិរួមគ្នា) ក្នុងគោលបំណងបែងចែកប្រាក់ចំណេញ និង ការគ្រប់គ្រង។ វាមិនតម្រូវឱ្យមានឯកសារគតិយុត្ត (ឯកសារដែលត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរូបមន្តច្បាប់) ទេ ទោះបីជាមានកិច្ចសន្យាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ (ឬលិខិតបង្កើតក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ) ឬ ដោយវាចារផ្ទាល់មាត់។
ដើម្បីឱ្យមានភាពច្បាស់លាស់និងដឹងគោលបំណងជាក់លាក់ បុគ្គលដែលមានបំណងបង្កើតក្រុម ហ៊ុនប្រភេទនេះ គប្បីបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅមួយ ដែលចង្អុលបង្ហាញនូវ លក្ខណៈ និង គោលបំណងអាជីវកម្ម នាមករណ៍ អាសយដ្ឋាន ចំនួនដើមទុនដែលសហកម្មសិទ្ធិករ ម្នាក់ៗដាក់វិនិយោគ និង វិធីបែងចែក និង ទូទាត់ប្រាក់ចំណេញ។ នាមករណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទិ្ធ ទូទៅ ត្រូវដាក់បញ្ចូលនូវនាមរបស់សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ ឬច្រើននាក់។
ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ នឹងទទួលបាននូវនីតិបុគ្គលិកលក្ខណៈ (លក្ខណៈជាក្រុមហ៊ុនតាម ផ្លូវច្បាប់) ចាប់ពីពេលដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ហើយដែលមានសិទ្ធិដូចតទៅ៖
ជាម្ចាស់លើចលន និង អចលនទ្រព្យក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន។
ធ្វើពាណិជ្ជកិច្ចក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន។
ចុះកិច្ចសន្យាក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន។
ប្តឹង ឬ ត្រូវគេប្តឹងក្នុងនាមក្រុមហ៊ុន។
២. អំពីសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ
ក. សិទ្ធិរបស់សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ
សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ គឺសំដៅដល់បុគ្គលដែលផ្តួចផ្តើមបង្កើតក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ។ ដើម្បីបង្កើតនូវក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅបាន សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ៗអាច៖
បង់ភាគទុនចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ជាសាច់ប្រាក់ ជាវត្ថុ ឬ ជាសេវា។
ដាក់ភាគទុនជាចំណេះដឹង ឬ សកម្មភាពផ្សេងៗ។
សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ ត្រូវបានចាត់ទុកថាមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងរាល់កិច្ចការរបស់ក្រុមហ៊ុនសហកម្ម សិទ្ធិទូទៅនោះ។ សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅទាំងឡាយអាចធ្វើសេចក្តីសម្រេចអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួននៅក្នុងការគ្រប់ គ្រងរាល់កិច្ចការរបស់ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅនោះបាន។ សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅទាំងឡាយ អាចតែង តាំងសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ ឬ ច្រើននាក់ ឬ បុគ្គលដែលមិនមែនជាសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ ឱ្យគ្រប់ គ្រងកិច្ចការជំនួសខ្លួនបាន។
សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ៗ មានសិទ្ធិទទួលប្រាក់ចំណេញ និង មានកាតព្វកិច្ចរួមចំណែកការ ខាតបង់របស់ក្រុមហ៊ុនតាមសមាមាត្រស្មើៗគ្នា។ គ្មានសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅណាម្នាក់ ត្រូវទទួលប្រាក់បៀ វត្សពីការធ្វើពាណិជ្ជកិច្ចក្នុងក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅនោះឡើយ។
រាល់សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅទាំងអស់ មានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមហ៊ុន។ សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ៗ មានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការទទួលបានព័ត៌មានអំពីកិច្ចការទាំងឡាយរបស់ ក្រុមហ៊ុនទោះបីបុគ្គលនោះគ្មានតួនាទីជាអ្នកគ្រប់គ្រងក៏ដោយ។
ខ. កាតព្វកិច្ចរបស់សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ
សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ៗ គឺជាកូនបំណុល (ជាប់កាតព្វកិច្ច) នៃក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ ចំពោះរាល់អ្វីៗដែលខ្លួនបានសន្យាចូលរួមទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន។ សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅម្នាក់ៗ ត្រូវទទួលខុស ត្រូវចំពោះការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម ការតម្កល់ទុកឯកសារ និង ការចុះផ្សាយដែលតម្រូវសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន សហកម្មសិទ្ធិទូទៅ។
ការដាក់ភាគទុនចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន៖
បើភាគទុនជាទ្រព្យសម្បតិ្ត សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅនោះត្រូវធ្វើការផ្ទេរសិទិ្ធជាម្ចាស់ ឬ សិទ្ធិ ដែលខ្លួនមានលើទ្រព្យនោះ ទៅដាក់ជាទ្រព្យរបស់ក្រុមហ៊ុន។
បើភាគទុនជា ចំណេះដឹង សេវា ឬ សកម្មភាព សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅនោះ ត្រូវជាប់កាតព្វ កិច្ចរហូតដល់បុគ្គលនោះលែងក្លាយជាកម្មសិទ្ធិករទូទៅនៃក្រុមហ៊ុននោះ។
សហកម្មសិទ្ធិទូទៅទាំងអស់ ត្រូវទទួលខុសត្រូវរួមគ្នា និងដាច់ដោយឡែកពីគ្នានូវកាតព្វកិច្ចទាំង ឡាយរបស់ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ។
គ. ការអស់សិទ្ធិជាសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ
បុគ្គលណាមួយអស់សិទ្ធិជាសហកម្មសិទ្ធិករទូទៅនៅពេលដែលបុគ្គលនោះ៖
បានផ្ទេរផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន។
បានទទួលមរណៈភាព។
ត្រូវបានដាក់ក្រោមការពិនិត្យអង្កេតពេលក្ស័យធន។
បានអនុវត្តសិទ្ធិដើម្បីដកខ្លួនចេញ។
ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីក្រុមហ៊ុន។
បានទទួលសាលក្រមតុលាការអនុញ្ញាតឱ្យដកខ្លួនចេញ ឬ បញ្ជាឱ្យរឹបអូសអត្ថប្រយោជន៍ របស់បុគ្គលនោះ។
៣. ការរំលាយក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ
ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅត្រូវរំលាយដោយមូលហេតុដូចខាងក្រោម៖
ក. មូលហេតុដែលមានចែងក្នុងកិច្ចសន្យា
គោលបំណងធ្វើអាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុនត្រូវបានបញ្ចប់។
គ្មានលទ្ធភាពធ្វើអាជីវកម្មបន្ត។
តាមការព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទរបស់សហកម្មសិទ្ធិករទូទៅ។
ខ. ការរំលាយដោយតុលាការ
តុលាការ អាចរំលាយក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅបានតាមមូលហេតុស្របច្បាប់។ នៅ ពេលដែលក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិត្រូវបានរំលាយ ក្រុមហ៊ុននោះអាចធ្វើការជម្រះបញ្ជីបាន។
បន្ថែមលើនេះទៅទៀត ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅ ត្រូវរំលាយជាស្វ័យប្រវត្តិនៅពេលបុគ្គលណា មួយអស់សិទ្ធិជាសហកម្មករទូទៅដោយមូលហេតុណាមួយដូចបានរៀបរាប់នៅក្នុងចំណុច “គ” ខាងលើ លែកលែងតែកិច្ចសន្យាចែងផ្សេងពីនេះ។
ផ្ទុយមកវិញ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិទូទៅដែលបានបង្កើតឡើងដោយមានកាលកំណត់ មួយនៃកិច្ចសន្យា អាចពន្យារបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួនបានដោយមានការយល់ព្រមជាឯកច្ឆន្ទពីសហកម្ម សិទ្ធិករទូទៅទាំងអស់។
ដោយៈ ប៉ុម ទូច
