តើខួរក្បាលរបស់មនុស្សពីធម្មជាតិ គឺជាក្រដាសសទទេស្អាតឬ ? ហេតុអ្វីយើងមានអ្វីដែលយើងមាន ?
តើខួរក្បាលរបស់មនុស្សពីធម្មជាតិ គឺជាក្រដាសសទទេស្អាតឬ ? តើធម្មជាតិរបស់មនុស្ស ល្អឬអាក្រក់ ? តើអត្តចរិត បុគ្គលិកលក្ខណៈ ឬឥរិយាបថរបស់មនុស្សដែលជាអត្តសញ្ញាណសម្គាល់បុគ្គលម្នាក់ៗ ត្រូវបានកំណត់មកពីធម្មជាតិដោយហ្សែន ឬជាកត្តាសង្គមដែលមានឥទ្ធិពលកំណត់ទៅលើលក្ខណៈទាំងនោះ ឬក៏ជាកត្តាទាំងពីររួមបញ្ចូលគ្នា ? ហេតុអ្វីធម្មជាតិបង្កើតមនុស្សឲ្យចេះបង្កកំណើតតពូជពង្សវង្សត្រកូលរបស់ពួកគេពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ? ហេតុអ្វីមនុស្សចេះស្រឡាញ់ ចេះច្រណែន ? ចម្ងល់ដែលមិនទាន់អាចបកស្រាយបានទាំងនេះ គឺជាគោលដៅដ៏ចម្បងបំផុត ដែលអ្នកចិត្តសាស្ត្រ អ្នកប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាល ទស្សនវិទូ រួមទាំងអ្នកសិក្សាពីដំណើរការណ៍នៃការគិតរបស់ខួរក្បាល ត្រូវបានចាប់កំណើតឡើង ដើម្បីស្រាយចម្ងល់ដ៏មូលដ្ឋានទាំងនេះ។
សរុបមកដោយខ្លី ហេតុអ្វីយើងមានអ្វីដែលយើងមាន ? ហេតុអ្វីយើងធ្វើអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើ ? ហេតុអ្វីយើងធ្វើបែបនេះ តែមិនធ្វើបែបនោះ ? ទស្សនៈដ៏ពេញនិយមមួយដែលបានចាក់ឫសគល់ជាប់នៅក្នុងជម្រៅនៃការគិតរបស់មនុស្សជាច្រើនតាំងពីច្រើនសតវត្សកន្លងមក និងបន្តរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាទស្សនៈដែលយល់ថា ធម្មជាតិនៃខួរក្បាលរបស់មនុស្សគឺជាក្រដាសសទទេស្អាត បន្ទាប់មកទើបអត្តចរិត ឬបុគ្គលិកលក្ខណៈ និងឥរិយាបថដែលសម្គាល់ពីអត្តសញ្ញាណរបស់មនុស្សត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅពេលពួកគេរៀនសូត្រពីសង្គមគ្រួសារនិងសង្គមខាងក្រៅជុំវិញខ្លួនពួកគេ។ ឬក៏អាចនិយាយយ៉ាងសាមញ្ញថា មនុស្សកើតមកជាមួយខួរក្បាលជាក្រដាសសទទេស្អាត តែសង្គមជាអ្នកផាត់ពណ៌និងឆ្លាក់ច្នៃក្រដាសទាំងនោះ។
ទស្សនៈមួយនេះចង់បង្ហាញថា មនុស្សគ្រប់គ្នាកើតមកជាមួយនឹងទម្រង់ខួរក្បាលខាងក្នុងដូចគ្នាទាំងអស់។ បើយកទស្សនៈនេះមកពិចារណា យើងនឹងទទួលបានចម្ងល់មួយលើកឡើងថា បើខួរក្បាលមនុស្សជាក្រដាសសទទេស្អាត ចុះហេតុអ្វីទារកដែលកើតមកភ្លាម ងាកមុខបែរទៅរកមុខម្ដាយរបស់ពួកគេ ហើយហេតុអ្វីក៏មិនងាកទៅរកវត្ថុឥតវិញ្ញាណ ឥតមនោសញ្ចេតនាដទៃផ្សេងវិញទៅ ? ហេតុអ្វីធម្មជាតិបង្កើតឲ្យបុរសចាប់ចិត្តជាមួយនឹងស្ត្រី ឬស្ត្រីចាប់ចិត្តជាមួយបុរស ឬក៏អាចនិយាយបានថាមនុស្សមានភេទផ្ទុយគ្នាចាប់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ? ហេតុអ្វីក៏ស្រីមិនមានអារម្មណ៍ពិសេសអ្វីជាមួយស្រីដូចគ្នា ហើយប្រុសក៏ដូចគ្នានេះដែរ ?
បើយើងចង់បានចម្លើយទៅកាន់សំណួរទាំងនោះ យើងមានតែរត់ទៅរកការបកស្រាយពីការវិវត្តរបស់មនុស្សដែលចេញពីបុព្វបុរសរបស់យើងចាប់តាំងពីរាប់លានឆ្នាំមកហើយនេះឯង។ អ្នកវិវត្តចិត្តសាស្ត្រនិងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកចិត្តសាស្ត្ររបស់ Massachusetts Institute of Technology និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅលក់ដាច់បំផុត How The Mind Works លោក Steven Pinker បានរៀបរាប់ថា ការគិតរបស់មនុស្សគឺជាប្រព័ន្ធនៃសរីរាង្គដែលដំណើរការណ៍ដោយកម្មវិធី ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយជម្រើសធម្មជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់បុព្វបុរសកាលពី២.៥លានឆ្នាំមុនក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងរបស់កំណើតមនុស្សក្នុងយុគសម័យថ្ម (Stone Age) ដូចជាអាចឲ្យពួកគេស្វែងយល់ពីបរិស្ថាននៅជុំវិញខ្លួន រុក្ខជាតិ សត្វ និងអាចបង្កើតវត្ថុច្នៃប្រឌិតផ្សេងៗ ដើម្បីអាចបន្សាំុខ្លួនឲ្យអាចមានជីវិតរស់នៅបាន។ គាត់ក៏បានពន្យល់បន្ថែមថា ការគិតត្រូវបានរៀបចំនៅក្នុងទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខួរក្បាល ដែលផ្នែកនីមួយៗទទួលខុសត្រូវទៅលើតួនាទីពិសេសផ្សេងៗពីគ្នា ដែលជាផលិតផលនៃកម្មវិធីដែលបង្កើតឡើងដោយហ្សែនវិវត្តតពីបុព្វបុរសយើងអស់រយៈកាលរាប់លានឆ្នាំ ដែលគេហៅថាជម្រើសដោយធម្មជាតិនេះឯង។
នុស្សចាប់ចិត្តនឹងមនុស្សមួយទៀតដែលមានភេទផ្ទុយពីខ្លួនឯង ក៏ព្រោះតែមូលហេតុនៃការបង្កកំណើតនេះឯង ព្រោះមនុស្សភេទដូចគ្នាមិនអាចបង្កកំណើតបាននោះទេ។ មនុស្សយើងធ្វើបែបនេះតៗគ្នាមកពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយដោយឥតដឹងខ្លួន ក៏ព្រោះតែកម្មវិធីមួយនេះត្រូវបានភ្ជាប់មកដោយធម្មជាតិជាមួយនឹងខួរក្បាលរបស់យើងពីកំណើត។ វាមិនមែនជាក្រដាសសទទេស្អាតដ៏សាមញ្ញដូចអ្វីដែលមនុស្សភាគច្រើនយល់ឃើញនោះទេ។ ដូចជាកុំព្យូទ័ររបស់អ្នក បើអ្នកមិនបានបញ្ចូលកម្មវិធីកាត់តរូបភាពនៅក្នុងម៉ាស៊ីនខួរក្បាលរបស់កុំព្យូទ័រទេនោះ វាក៏មិនអាចឲ្យអ្នកកាត់តរូបភាពបានដែរ។ សកម្មភាពភាគច្រើនរបស់មនុស្សប្រចាំថ្ងៃ ត្រូវបានដំណើរការណ៍ដោយស្វ័យប្រវត្តិ និងឥតដឹងខ្លួនដោយម៉ាស៊ីនដ៏ស្មុគស្មាញនៅក្នុងខួរក្បាល មិនថាការដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ ទទួលទាន ការបញ្ចេញចោល ដកដង្ហើម ឬសូម្បីតែព្រិចភ្នែកនោះឡើយ។
សតិសម្បជញ្ញៈរបស់មនុស្សយើងមានចំណែកតិចតួចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក ថាតើគួរធ្វើអ្វីបន្ទាប់ពីសកម្មភាពមួយបានចប់។ ទោះជាមនុស្សមានកម្មវិធីទាំងនេះមកដោយធម្មជាតិក៏ដោយ អ្វីៗនឹងប្រែជាមិនប្រក្រតីខុសពីធម្មជាតិ នៅពេលមានភាពមិនប្រក្រតីត្រង់ចំណុចណាមួយនៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធខួរក្បាល ដូចជាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ប៉ះទង្គិចក្បាលធ្ងន់ធ្ងរនឹងបណ្ដាលឲ្យអ្នកបាត់បង់ការចងចាំជាដើម៕
រែសម្រួល៖ ស្រីពៅ
ប្រភព៖ reason & thetrumpet & davideagleman-incognito
